اگر مایکروسافت خالق اندروید بود شرکت آراپل

مدت زمان زیادی است که جنگ گوشی‌های هوشمند تمام شده و اندروید و iOS به‌عنوان دو پیروز، سربلند از این جنگ بیرون آمده‌اند. بسیاری از بازیگران این حوزه از همان ابتدا تسلیم شدند و مایکروسافت نیز با متوقف‌کردن پشتیبانی از ویندوزفون، شکست خود در بازار گوشی‌های هوشمند را به‌طور رسمی اعلام کرد.

البته چنین اتفاقی به‌هیچ‌عنوان به‌معنی پشیمانی مایکروسافت از ورود به این حوزه نیست؛ بلکه برعکس، آن‌ها تنها از سیاست‌های نادرست خود پشیمان هستند. چندی‌پیش بیل‌ گیتس، هم‌بنیان‌گذار مایکروسافت و مدیرعامل اسبق این شرکت، نادیده‌گرفتن اندروید و ورود به پلتفرم‌های موبایل را یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات شرکتش عنوان کرد.

بیل گیتس در رویداد US Venture Capital، راجع‌به موضوع یاد‌شده، جمله‌ی زیر را بیان می‌کند:

بزرگ‌ترین اشتباهی که می‌توان آن را سوءمدیریت نیز عنوان کرد، نقش من در نادیده‌گرفتن اندروید توسط مایکروسافت بود که باعث شد تا مایکروسافت به چیزی که اکنون اندروید است، تبدیل نشود. اندروید یک پلتفرم استاندارد برای گوشی‌های غیراپلی است؛ بنابراین بردن در چنین زمینه‌ای برای مایکروسافت یک اتفاق طبیعی بود (به‌راحتی اتفاق می‌افتاد).

گفته‌ی فوق دو پرسش مهم را شکل می‌دهد: نخست، چرا مایکروسافت نتوانست با سرمایه‌ی هنگفت و نیروی انسانی عظیمی که دارد، چیزی شبیه‌به اندروید را برای خود دست‌و‌پا کند و دوم اینکه، اگر چنین اتفاقی می‌افتاد، دنیا اکنون چه شکلی داشت؟

تمامی این‌ها، بدین‌ معنی نیست که مایکروسافت تمایلی برای ورود به بازار گوشی‌های هوشمند نداشته است؛ آن‌ها بسیار زودتر از اندروید و iOS، تلاش‌های متعددی برای ساخت پلتفرمی مشابه روی دستگاه‌های جیبی نظیر PDA‌ها انجام داده بودند.

با‌این‌حال، شکست خوردن تلاش‌های یادشده باعث شد زمانی‌که اپل با iOS‌ و گوگل با اندروید پا در میدان گذاشتند، مایکروسافت همچنان غرق در ذهنیت‌های اشتباه پیشین خود مبنی‌بر شکست چنین پلتفرم‌هایی باشد. بعدها که ردموندی‌ها به‌ خود آمدند، سعی داشتند با خرید نوکیا، فرصت‌های از‌دست‌رفته را جبران کنند؛ اما این خرید، خود باعث شد تا مایکروسافت در باتلاق دیگری به دام بیفتد و شاید خیلی سریع‌تر تن به تسلیم و شکست بدهد.

اینکه چرا مایکروسافت هرگز نتوانست پلتفرمی مشابه اندروید یا حتی iOS‌ توسعه دهد، دلایل متعددی دارد.یکی از مهم‌ترین دلایل، خودبزرگ‌بینی مایکروسافت و کوچک‌پنداری پلتفرم‌های موبایلی بود. غول نرم‌افزاری جهان در بهترین حالت، این پلتفرم‌ها را نسخه‌های کوچک‌شده‌ی سیستم‌‌های عامل دسکتاپ می‌پنداشت. برای شرکتی که تمام تمرکزش روی دنیای کامپیوترها گذاشته است، چنین تفکری چندان تعجب‌آور نیست.

زمانی‌که اپل برای نخستین‌بار اپ استور را معرفی کرد، ۵۰۰ اپلیکیشن دردسترس کاربران قرار داشت؛ در‌حالی‌که همان‌ زمان، مایکروسافت ۱۸ هزار اپلیکیشن برای ویندوزموبایل داشت. نکته‌ی اصلی به تعامل کامل فروشگاه نرم‌افزاری اندروید و iOS با سیستم‌عامل مربوط می‌شود. چنین یکپارچگی منجر می‌شد تا فرایند دانلود برنامه‌های جدید خیلی ساده‌تر و دردسترس‌تر از روش مایکروسافت باشد.

دیگر دلیل مهمی که مایکروسافت را از حرکت به‌سوی ساخت سیستم‌عاملی مانند اندروید بازداشت، متن‌باز بودن اندروید بود. در آن دوره، مایکروسافت خصومت بسیاری با دنیای نرم‌افزار‌های متن‌باز داشت و حتی استیو بالمر، مدیرعامل وقت ردموندی‌ها، از لینوکس به‌عنوان سرطانی برای دنیای نرم‌افزار یاد کرد. در‌ این‌ میان، اندروید ظهور کرد که با آغوشی باز از دنیای متن‌باز استقبال می‌کرد و به تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند اجازه‌ی هرگونه دستکاری را روی سیستم‌عامل می‌داد.

با‌این‌حال، عامل مهم‌تر، ارزانی این سیستم‌عامل بود. عدم نیاز به خرید حق استفاده باعث می‌شد تا تولیدکنندگان ساخته‌های خود را با قیمت ارزان‌تری به‌ دست مشتریان برسانند. همین موضوع باعث شد تا ناگهان با یک انفجار اندرویدی در بازار رو‌به‌رو شویم. پس‌از‌اینکه رقبا و در رأس‌ آن‌ها، مایکروسافت متوجه رشد خیره‌کننده اندروید شدند، درنهایت هزینه‌ی حق استفاده را برداشتند؛ اما اوضاع دیگر تغییرات زیادی کرده بود و برای بازگشت خیلی دیر شده بود. سال‌ها بعد ردموندی‌ها این رویه را برای ویندوز ۱۰ نیز ادامه دادند و با پیشنهاد به‌روزرسانی رایگان یک‌ساله به ویندوز ۱۰، سعی در جذب هرچه‌بیشتر مخاطب برای سیستم‌عامل جدید خود داشتند.

درحالی‌که اپل با بستن تمام درها به‌ روی دیگران، تنها امکان استفاده از iOS را برای خود میسر کرده بود، اندروید روز‌به‌روز به حرکت صعودی خود در بازار ادامه می‌داد و به تنها سیستم‌عاملی تبدیل شده بود که برای استفاده عموم تولیدکنندگان آزاد است.

اگرچه در‌ آن‌ زمان، بسیاری از افراد ظهور یک سیستم‌عامل جدید را از درون عصر مایکروسافت امری بعید و ناممکن می‌دانستند؛ اما چنین اتفاقی افتاد.

بیل‌ گیتس در‌ این‌باره یک اظهار‌نظر شفاف می‌کند:

دقیقاً شرایط برای یک سیستم‌عامل غیراپلی فراهم بود؛ اما [ظهور چنین سیستم‌عاملی] چه ارزشی را با خود به‌همراه می‌آورد؟ ۴۰۰ میلیارد دلار؛ ۴۰۰ میلیاردی که می‌توانست به‌جای شرکت G، در دست شرکت M باشد.

باتوجه به‌گفته‌ی بالا، می‌توان برداشت کرد که مایکروسافت کنونی حداقل ۴۰۰ میلیارد دلار را به‌دلیل تفکرات اشتباهش در زمینه‌ی سیستم‌های عامل‌ موبایلی از دست داده است.

چنین اتفاقی، یک گوگل کوچک‌تر و یک مایکروسافت بزرگتر را با خود به‌ ارمغان می‌آورد. شاید اگر مایکروسافت جزو بازیگران اصلی دنیای موبایل می‌شد، هیچ‌گاه به‌سمت زیرساخت ابری قدم برنمی‌داشت و از‌ آن‌ سو گوگل این کار را با سرعت بیشتری انجام می‌داد؛ البته اندازه‌گیری چنین تغییر عظیمی، قطعاً آسان نیست.

خوب است بدانید که برخلاف شیوه‌ی کسب‌و‌کار مایکروسافت، گوگل از فروش سیستم‌عامل کسب‌ درآمد نمی‌کرد؛ در‌عوض، این سرویس‌های گوگل نظیر نقشه، جست‌و‌جو ایمیل و... بودند که به‌واسطه‌ی یکپارچگی با اندروید، درآمد را برای اهالی مانیتین‌ویو به‌همراه می‌آوردند.

سرویس‌های یادشده با دسترسی به اطلاعات کاربران، برای گوگل درآمد می‌سازند. اگرچه بسیاری از کاربران مشکلی با این قضیه ندارند؛ اما تعداد افرادی که درباره‌ی مسئله‌ی حریم خصوصی‌شان نگرانی دارند، کم نیستند.

درواقع اندروید دو راه پیش‌روی کاربران گذاشته است:

یا اطلاعات را در ازای دسترسی به سیستم‌عاملی ارزان بنه‌ام اندروید در اختیار ما قرار دهید یا اینکه به‌سراغ دیگر نمونه‌های بازار بروید که قیمت گران‌تری دارند.

پرسش اینجا است که آیا مایکروسافت می‌توانست بدون اتکاء به چنین تاکتیکی، محصولی مؤفق به‌مانند اندروید تولید کند؟ اگر شبیه‌به راهی که اکنون برای ویندوز پیش گرفته، از گوشی‌های هوشمند به‌عنوان راهی برای فروش بیشتر سرویس‌های پولی خود استفاده می‌کرد، این احتمال وجود داشت.

«شاید»، تنها کلمه‌ای است که می‌توان پاسخ عنوان این مطلب را به‌درستی بدهد. هیچ‌کس نمی‌داند چه اتفاقی می‌افتاد؛ اما این احتمال وجود داشت که از لحاظ نظام‌ سرمایه‌داری به‌ویژه در بخش نرم‌افزار، هم‌اکنون درشرایط حاضر قرار نداشتیم.